Wat zijn kritieke grondstoffen?

Kritieke grondstoffen zijn natuurlijke metalen en mineralen die essentieel zijn voor onze economie en maatschappij. Daarnaast kennen ze een hoog risico van leveringsonzekerheid, bijvoorbeeld omdat de winning geconcentreerd is in bepaalde regio's.

De Europese Unie (EU) heeft een rekenmethode ontwikkeld om te bepalen wat als kritieke grondstof wordt beschouwd. Een grondstof is volgens die rekenmethode kritiek als:

• de productie slechts in een beperkt aantal landen plaatsvindt, die bovendien een matige regime-beoordeling krijgen (volgens de Wereldbank);
• er een hoog geconcentreerde productie in landen met een ongunstige regime-beoordeling is;
• Europa sterk afhankelijk is van import van die grondstof of de verwerkte grondstof (halffabricaat);
• de grondstof een lage recycling-graad kent;
• er een geringe mogelijkheid is tot snelle, technisch en economisch verantwoorde substitutie;
• de grondstoffen worden toegepast in voor de EU economisch belangrijke sectoren.

“De grondstoffen die economisch gezien het belangrijkst zijn en waarvoor het risico het grootst is dat de aanvoer ervan stokt, worden kritieke grondstoffen genoemd.” (Bron: Raad van de EU en de Europese Raad)

Kritieke grondstoffen spelen (volgens de Raad van de EU en de Europese Raad) een cruciale rol voor:

• Klimaat, energie en milieu: de ontwikkeling van schone technologieën is afhankelijk van grondstoffen. Zonder deze materialen zijn zonnepanelen, windmolens, elektrische voertuigen en energiezuinige verlichting niet mogelijk. Grondstoffen vormen dus een onmisbare basis voor een duurzamere toekomst.
• Industriële waardeketens: niet-energetische grondstoffen spelen een cruciale rol in vrijwel alle sectoren (bijvoorbeeld in de machinebouw, metaaltechniek of auto-industrie) en zijn nodig in iedere fase van de toeleveringsketen.
• Strategische technologieën (zoals gezondheidszorg): voor technologische vooruitgang en een betere kwaliteit van leven neemt de vraag naar verschillende soorten grondstoffen steeds meer toe.

Op de website van de Europese Commissie, worden verschillende infographics van de Joint Research Centre (JRC) getoond, waaronder over kritieke grondstoffen die gebruikt worden in verschillende technologieën.